Ervaring inclusieve stembureaus van wethouder Wikkerink (Aalten)

Tijdens de landelijke verkiezingen in 2021 zaten er vier bijzondere duo’s op stembureaus in de Achterhoek, waaronder Aalten: een persoon met én een zonder een licht verstandelijke beperking namen samen met andere vrijwilligers de taken bij het stembureau waar. Wethouder Wikkerink (Werk en Inkomen, Zorg en Welzijn) vertelt over zijn ervaringen.
Een prikkelende ontmoeting tussen personen met en zonder licht verstandelijke beperking noemen we een Prokkel. Prokkelduo’s kunnen samen allerlei dingen ondernemen en samen een stembureau bemannen, is er één van.

Hoe kwam er een Prokkelduo op een stembureau in Aalten?

In Aalten was de gemeente al bezig aan een nota inclusieve samenleving. “We proberen onze activiteiten in het dorp uit te breiden. Vorig jaar kwam de vraag of we met de landelijke verkiezingen een duo van iemand met en iemand zonder een verstandelijke beperking in een stemlokaal wilden plaatsen en we hebben meteen ja gezegd.”
Dat de wethouder meteen enthousiast was, komt onder andere omdat hij net als veel ambtenaren en gemeenteraadsleden veel contact heeft met Samen Sterk, een project van zorginstelling Estinea. “Het is een groep van ervaringsdeskundigen die als doel hebben om de positie van mensen met een licht verstandelijke beperking verder bekend te maken in de samenleving. Zij gaan uit van wat mensen juist wel kunnen. Het hoofdkantoor zit in de gemeente Aalten. Zij zijn hier heel actief en doordat er veel woon- en zorgvoorzieningen zijn, is het voor ons in het dorp ook bekend. In de gemeenteraad hebben we al veel ervaring opgedaan met hoe het is om bijvoorbeeld autisme te hebben of blind te zijn. Letterlijk dus. Zo stonden we eens op een soort pittenkussentje om ons evenwicht te behouden en tegelijkertijd moesten we iets met onze handen doen en naar een verhaal luisteren. Op die manier moeten mensen met autisme ook prikkels verwerken en door het zelf zo te beleven, kun je je goed inleven in die ander.”

Hoe beviel het?

De inzet van Prokkelduo’s is de gemeente Aalten erg goed bevallen. “Wij hadden gekozen voor een stemlocatie in een buurtschap waar mensen snel opgenomen worden, dus zij stonden ervoor open en vonden het fijn om mee te doen. Het is wel de bedoeling dat het Prokkelduo gewoon alle werkzaamheden kan doen, zoals de controle van de identiteitsbewijzen, mensen de weg wijzen en het tellen van de stembiljetten die in de stembussen gaan. Alle vrijwilligers, met en zonder beperking dus, hebben de toelatingstoets gedaan. We wilden geen concessies doen aan wat mensen met een licht verstandelijke beperking kunnen. Het is een serieuze aangelegenheid en met een goede voorbereiding gaat het gewoon goed.” Zo goed zelfs, dat de gemeente dit jaar weer meedoet en het naar een volgend niveau wil tillen. “We willen de personen met een licht verstandelijke beperking die zich weer als vrijwilliger gaan inzetten, de werkzaamheden zelf laten doen. Dus zonder Prokkelmaatje.”

En als gemeenten koudwatervrees hebben?

Wethouder Wikkerink begrijpt het, maar vindt het niet nodig. “Met een goede voorbereiding gaat het gewoon goed. Voor bijna alle vrijwilligers is het nieuw of iets dat ze maar eens per paar jaar doen. Daarom krijgt iedereen een goede voorbereiding. Als ze oog voor elkaar hebben en de vrijwilligers elkaar helpen op de dag zelf, dan kan iedereen gewoon prima meedraaien. Het is goed te beseffen dat het voor veel vrijwilligers spannend is om in het stemlokaal mee te draaien, zeker voor mensen die het voor het eerst doen. Dus ook voor mensen met een licht verstandelijke beperking.”

Waarom zouden alle gemeenten mee moeten doen?

Wij vinden het net als andere gemeenten belangrijk dat iedereen in de samenleving mee kan doen. Dit project is een leuke manier om daarmee om te gaan. Het heeft drie voordelen. Ten eerste krijgen mensen met een licht verstandelijke beperking een heel voorbereidingstraject en worden ze wegwijs gemaakt in de procedures. Daarmee komen ze in aanraking met een van de mooiste dingen van een democratie, namelijk dat je mag stemmen en dat iedereen mag stemmen en het een heel waardevol goed is. Een tweede reden om mee te doen en waar alle gemeentes hun voordeel mee kunnen doen, is dat mensen met een verstandelijke beperking er gewoon bij horen. Zo kan iedereen zien dat ze bepaalde taken gewoon prima kunnen doen en dat het heel normaal is dat op zo’n officieel iets als een stembureau ook mensen met een licht verstandelijke beperking aanwezig zijn. Als laatste vind ik het waardevol dat de vrijwilligers van de stembureaus de hele dag intensief samenwerken en elkaar leren kennen. Voor iedereen kan dat ook wel spannend zijn, want hoe ga je met elkaar om? Mensen kunnen in dat opzicht op zo’n dag ook van elkaar leren.”

Wil uw gemeente ook meedoen en een Prokkelduo ontvangen? Hier is alle informatie te vinden.